Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün 15 Ekim 1927 Cumartesi günü, Cumhuriyet Halk Fırkasının İkinci Büyük Kurultayında kürsüden, altı gün boyunca ve toplamda 36 saat 33 dakikada okuduğu Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yolunda nasıl bir Milli Mücadele yolu izlediğini anlattığı metindir.
"Efendiler, geleceğe ait tedbirler hakkında fikir alışverişinde bulunmadan evvel maziye ait vakalar ve hadiseler hakkında maruzatta bulunmak ve senelerden beri devam eden faaliyet ve icraatımızın milletimize hesabını vermek vazifem olduğu kanaatindeyim. Hadiseler ile dolu olan dokuz senelik bir devrenin tarihine temas edecek maruzat ve beyanatım uzun sürecektir. Fakat mesele, yapılması zaruri bir vazife olduğuna göre, beni mazur göreceğinizi ümit ederim." M.Kemal ATATÜRK
NUTUK 1. BÖLÜM (1919-1920)
2.Kısım Konu 5: Sivas'ta Genel Bir Milli Heyet Toplamak Kararı
Bu sebeple 18 Haziran 1919 tarihinde Trakya'ya verdiğim direktifte işaret ettiğim bir noktanın tatbiki zamanı gelmiş bulunuyordu. Hatırınızdadır ki, o nokta, Anadolu ve Rumeli milli teşkilatını birleştirerek, bir merkezden temsil ve idare eylemek üzere, Sıvas'ta genel bir milli heyet toplamaktı. Bu maksadın temini için yaverim Cevat Abbas Bey'e 21-22 Haziran 1919 gecesi Amasya'da dikte ettiğim tamimin esas noktalan şunlar idi:
- Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir.
- Merkezi hükümet üstlendiği mesuliyetin icaplarını yerine getirememektedir. Bu hal, milletimizi yok olmuş tanıttırıyor.
- Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
- Milletin hal ve vaziyetini göz önünde tutmak ve haklarının sesini cihana işittirmek için her türlü tesir ve denetimden uzak bir milli heyetin varlığı elzemdir.
- Anadolu'nun her bakımdan en emin mahalli olan Sıvas'ta milli bir kongrenin süratle toplanması kararlaştırılmıştır.
- Bunun için tekmil vilayetlerin her livasından milletin itimadına mazhar üç delegenin mümkün sürat ile yetişmek üzere hemen yola çıkarılması icap etmektedir.
- Her ihtimale karşı keyfiyetin bir milli sır halinde tutulması ve delegelerin lüzum görülen mahallerde seyahatlerinin kılık değiştirerek yapılması lazımdır.
- Doğu Vilayetleri namına 10 Temmuz'da Erzurum'da bir kongre toplanacaktır. Belirtilen tarihe kadar diğer vilayetlerin delegeleri Sıvas'a ulaşabilirlerse, Erzurum Kongresi'nin üyeleri de Sıvas genel toplantısına dahil olmak üzere hareket eder.
Görüyorsunuz ki, bu dikte ettiğim husus, zaten vermiş ve dört gün evvel Trakya'ya tebliğ etmiş olduğum bir kararın Anadolu'ya da tamimen tebliğiyle alakalı bulunuyor. Bu kararın 21/22 Haziran 1919 gecesi, karanlık bir odada alınmış korkunç ve esrarengiz, yeni bir karar olmadığı, zannımca kolaylıkla takdir buyurulur.
Bu noktanın açıklığa kavuşması için, arzu buyurursanız küçük bir izahta bulunayım.
Efendiler, o müsvedde işte aynen şu kağıtlardır. (Göstererek) Dört maddeyi ihtiva ediyor, muhteviyatını beyan ettim. Nihayetinde benim imzam vardır. Bir de vazife itibariyle erkanıharbiye reisim bulunan Miralay Kazım Bey'in (şimdiki İzmir Valisi Kazım Paşa), erkanıharbiyemden tebliğe memur Hüsrev Bey'in (şu anda sefir), askeri makamlara şifre eden yaverim Muzaffer Bey'in ve mülki makamlara şifre eden bir memur efendinin imzalan vardır. Bundan başka daha bazı imzalar vardır.
Bu imzaların bu müsveddeye konması güzel bir talih ve tesadüftür.