Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK'ün 15 Ekim 1927 Cumartesi günü, Cumhuriyet Halk Fırkasının İkinci Büyük Kurultayında kürsüden, altı gün boyunca ve toplamda 36 saat 33 dakikada okuduğu Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yolunda nasıl bir Milli Mücadele yolu izlediğini anlattığı metindir.
"Efendiler, geleceğe ait tedbirler hakkında fikir alışverişinde bulunmadan evvel maziye ait vakalar ve hadiseler hakkında maruzatta bulunmak ve senelerden beri devam eden faaliyet ve icraatımızın milletimize hesabını vermek vazifem olduğu kanaatindeyim. Hadiseler ile dolu olan dokuz senelik bir devrenin tarihine temas edecek maruzat ve beyanatım uzun sürecektir. Fakat mesele, yapılması zaruri bir vazife olduğuna göre, beni mazur göreceğinizi ümit ederim." M.Kemal ATATÜRK
NUTUK 1. BÖLÜM (1919-1920)
2.Kısım / Konu 8: İstanbul'da Bazı Zatlara Gönderdiğim Mektup
Kongreye daveti içeren tamim, mülki ve askeri makamlara şifre olarak verildi. Bundan başka İstanbul'da bulunan bazı zevata da gönderildi. Fakat bu zevata ayrıca bir de genel mektup yazdım. Kendilerine mektup yazdığım zevat şunlardı: Abdürrahman Şeref Bey, Reşit Akif Paşa, Ahmet İzzet Paşa, Seyit Bey, Halide Edip Hanım, Kara Vasıf Bey, Ferit Bey (Nafıa Nazın idi), Sulh ve Selamet Fırkası Reisi Ferit Paşa (daha sonra Harbiye Nazın oldu), Cami Bey, Ahmet Rıza Bey.
Bu mektupta söylediğim noktaları kısaca tekrar edeceğim:
- Yalnız mitingler ve gösteriler, büyük gayeleri hiçbir vakit kurtaramaz.
- Bunlar, ancak milletin sinesinden bilfiil doğan müşterek kudrete dayanırsa kurtarıcı olur.
- Zaten acı olan vaziyeti tehlikeli şekle koyan en tesirli etken, İstanbul'daki muhalif cereyanlar ve milli emelleri zararlı bir şekilde yalnızlaştıran siyasi ve gayri milli propagandalardır. Bunun cezasını vatanımız aleyhinde fazlasıyla görmekteyiz.
- Artık İstanbul, Anadolu'ya hakim değil, tabi olmak mecburiyetindedir.
- Size düşen fedakarlık pek büyüktür.